Concentratie

Als je betrokken bent, voel je je aangesproken door de activiteit, dus ben je werkelijk geïnteresseerd. Betrokkenheid krijg je niet als je dingen alleen maar doet omdat anderen het vragen of er jou toe verplichten. De motivatie komt vanuit jezelf.

Motivatie en doorzetting

Het toespitsen van de aandacht op één beperkt veld maakt dat men zich daarin ook vastbijt en niet geneigd is de activiteit los te laten. Er is heel wat nodig om je uit je concentratie te halen. Storende prikkels dringen niet door. Betrokken activiteit neigt ernaar niet makkelijk op te houden als het een keer een bepaalde intensiteit heeft. Daarom spreken we van ‘persistentie’, een aangehouden bezig zijn. Kinderen proberen deze ‘state of flow’, dit ‘in flux zijn’ instinctief op te zoeken en in stand te houden. Die hoge concentratie verklaart ook het absoluut verlies van tijdbesef.

Energie en intense mentale activiteit

Bij betrokkenheid stel je je helemaal open voor ervaringen: de indrukken die je opdoet zijn heel sterk. Lichaamsgewaarwordingen en bewegingservaringen, kleuren en klanken, geuren en smaken hebben een schakering en een diepte die er anders niet zijn. Je spreekt je verbeelding en je denkvermogen ten volle aan. Bij niet-betrokken activiteit zijn de gewaarwordingen niet doorleefd, dus oppervlakkig.

Alertheid en aandacht voor details

Wie betrokken bezig is, toont doorgaans een ontvankelijkheid voor prikkels, voor zover die er voor de activiteit toe doen. De antennes, de voelsprieten, worden uitgestoken om iets nieuws, iets boeiends, verteerbaars, uitdagends op te sporen en erop in te spelen. Nauwgezetheid en alertheid zijn vaak een uiting daarvan. De tong uit de mond wijst op een grote inspanning om iets heel nauwkeurig uit te voeren. Je kijkt scherp toe, hebt oog voor relevante details. Zelfs wat moeilijk te verstaan is, te stil is gezegd, heb je toch gehoord. Je reactiesnelheid is hoog.

Bevrediging van exploratiedrang

De bron voor betrokkenheid is de ontdekkings- of exploratiedrang, de drang om de wereld te ervaren, om zintuiglijke indrukken op te doen, om greep te krijgen op de werkelijkheid. Betrokkenheid is een heerlijke toestand: je bent in vervoering. Wat je beleeft is energie die door je stroomt. Kinderen nemen spontaan steeds opnieuw initiatieven die hen in die toestand brengen. Spel is de plek bij uitstek waarin ze deze genoegdoening vinden.

Aan de grens van je mogelijkheden

Betrokkenheid is maar mogelijk als een activiteit een uitdaging is, niet te makkelijk en ook niet te moeilijk. Bij betrokkenheid bewegen mensen zich dus aan de grens van hun mogelijkheden. Ze spreken hun vermogens ten volle aan, ze geven het beste van zichzelf – of we het nu over baby’s hebben of volwassenen, over kinderen met een zwakke mentale ontwikkeling of over hoogbegaafden